انحراف بینی

در انحراف بینی (Septal Deviation) معمولاً کجی تیغه بینی در قسمت داخلی بینی است و تأثیری روی شکل ظاهری بینی نمی‌گذارد.
تیغه بینی دیواره‌ای است که فضای داخل بینی را به دو حفره مجزای راست و چپ تقسیم می‌کند.

قسمت پایینی این تیغه غضروفی و قسمت بالایی آن استخوانی است.

تیغه بینی نیز مانند سایر اجزای دستگاه اسکلتی تا پایان بلوغ رشد می‌کند و بزرگتر می‌شود. چندین مرکز غضروف‌سازی و استخوان‌سازی در رشد هماهنگ تیغه بینی مؤثرند.

بدیهی است اگر به هر دلیلی یکی یا چندتا از این مراکز غضروف‌سازی یا استخوان‌سازی کمتر یا بیشتر از حد معمول رشد کنند، تیغه بینی ممکن است از خط وسط منحرف شده و در ناحیه‌ای به سمت راست یا چپ کج شود. ضربه به بینی یا شکستگی تیغه میانی بینی نیز می‌تواند موجب انحراف بینی شود.

وارد آمدن ضربه به بینی تا قبل از کامل شدن بلوغ، می‌تواند باعث آسیب دیدن این مراکز غضروف‌سازی یا استخوان‌سازی شود. این ضربه ممکن است هنگام تولد نوزاد، در حین گذر از کانال زایمان به بینی وارد شود یا در طول زندگی اتفاق بیفتد. بسته به شکل و محل کجی تیغهٔ بینی، انحراف منجر به تنگی و گرفتگی یک یا هر دو مجرای بینی می‌شود.

به طور کلی ساختار بینی دارای یک تیغه یا اصطلاحا سپتوم می باشد که از جنس استخوان و غضروف بوده و حفره های بینی را از یکدیگر مجزا می کند.
این تیغه در حالت نرمال می بایست در مرکز بینی واقع شده باشد ، حال چنانچه به سمت چپ یا راست برجستگی و انحراف پیدا کرده باشد و در مسیر جریان هوا از بینی انسداد ایجاد شود بدین معنا است که انحراف بینی وجود دارد.

وظیفه تیغه بینی چیست؟

وظیفه این تیغه فقط جدا کردن دو نیمه بینی از یکدیگر است. دلیل اصلی این موضوع این است که در صورت به وحود آمدن بیماری‌ها و عفونت‌ها و یا ورود میکروب‌ها به یک قسمت از بینی، عامل بیماری ‌زا در همان سمت باقی مانده و به سمت دیگر منتقل نگردد.

همچنین یکی دیگر از محاسن این موضوع این است که اگر فضای داخل بینی از یک حد خاص بزرگتر باشد، ممکن است هوا در هنگام ورود به داخل بینی دچار چرخش شده و عمل تنفس را برای فرد مشکل سازد. وظیفه دیگر تیغه بینی حفظ شکل ظاهری بینی است.

چه عواملی سبب انحراف تیغه بینی می‌شود؟

مهم‌ترین عوامل دخیل در این موضوع مسائل تکاملی و ارثی هستند به این معنی که در هنگام جنینی تیغه بینی به صورت نامتقارن در دو طرف بینی رشد کرده و انحراف بینی را سبب می‌شود. در این حالت ممکن است که انحراف بینی از ابتدا وجود نداشته و به مرور زمان و رشد نوزاد و بالا رفتن سن نوزاد کم کم این مشکل خود را نمایان می‌کند.
عامل مهم دیگری که سبب انحراف تیغه بینی می‌شود، ضربه (تروما) است. گاهی اوقات این ضربه‌ها در دوران کودکی و یا حتی در زمان تولد نوزاد به بینی وارد شده و انحراف تیغه بینی را باعث می‌شوند.

بیشتر بخوانید جراحی زیبایی بینی یا رینوپلاستی چیست و چگونه انجام می شود؟

علایم انحراف سپتوم (تیغه بینی)

• گرفتگی یک یا هر دو سوراخ بینی (شایع ترین علامت)
• ایجاد مشکلات تنفسی.
• کج بودن بینی و نازیبا شدن.
• عدم تقارن.
• عفونت های سینوسی.
• ایجاد گرفتگی در بینی.
• خون دماغ شدن های مکرر.
• تنفس صدادار در هنگام خواب .
• سردرد.
• اختلال در خواب .
• خشکی دهان ( به دلیل تنفس دهانی).
• احساس فشار و گرفتگی در مجرای تنفسی بینی .
• درد در ناحیه سر و صورت .
• ترشحات پشت حلق .

نکته جالبی که در ارتباط با گرفتگی بینی وجود دارد این است که ؛اغلب اوقات بیمار در سمتی از بینی که دچار تنگی میباشد ، احساس گرفتگی نمیکند. ممکن است گرفتگی را در هر دو سمت و به صورت متناوب یا حتی طرف مقابل ذکر کند.

انحراف بینی و تنگی نفس

برخی از مراجعه کننده های من، از عدم تنفس صحیح در هنگام خواب به علت انحرف تیغه بینی رنج می برند. انحراف بینی و تنگی نفس از علائم رایج انحراف تیغه بینی است که برای اغلب مراجعه کننده ها رخ می دهد. انحراف تیغه بینی باعث انسداد یک یا دو سوراخ بینی شده و همین امر تنفس بیمار را سخت تر می کند. این مشکل بیشتر در زمان خواب برای فرد بیمار آزار دهنده است. البته جای نگرانی نیست و با عمل جراحی انحراف تیغه بینی این مشکل قابل رفع است. لازم است بدانید که درمان قطعی انحراف بینی تنها عمل جراحی بینی است و دیگر روش ها اثر بخش نخواهد بود.

انحراف بینی و سینوزیت

قبل از هر توضیحی در این رابطه لازم دانستم تا این نکته را خدمت شما عزیزان اعلام کنم که سینوزیت ممکن است عوامل مختلفی داشته باشد که نیاز است به پزشک متخصص مراجعه کنید. اما رابطه انحراف بینی و سینوزت به این دلیل است که انحراف بینی سینوزیت شما را تشدید می کند. انحراف بینی و سینوزیت ممکن است تنفس فرد را مختل کرده و علائم سینوزیت را تشدید نماید. اگر دچار سینوزیت باشید، انحراف بینی مانع از تخلیه سینوس های بینی می شود و بدین صورت فرد از این مشکل رنج خواهد برد. برای بررسی دقیق انحراف بینی لازم است به پزشک متخصص این امر مراجعه کنید.

آیا ممکن است سردرد در برخی افراد ناشی از انحراف بینی باشد ؟

این پرسش ، از جمله سوالات متداولی است که در رابطه با بیماران مبتلا به سینوزیت به کرّات پرسیده می شود.
بهتر است بدانید که انحراف بینی به خودی خود عامل ایجاد سردرد نمی باشد و اغلب افرادی که از سردرد شاکی هستند ، به طور معمول از میگرن یا سردرد تنشی رنج می برند.
البته در برخی از موارد انحراف بینی بخصوص در نوع شدید آن که با دیواره جانبی تماس دارد یا اصطلاحا دارای نقاط تماسی هستند انحراف بینی می تواند ایجاد سردرد نماید.
بنابراین بهتر است بدانید که بینی عضو بسیار مهمی در صورت است که دارای عصب های زیادی بوده و می تواند در ایجاد درد در نواحی سر و صورت ، نقش زیادی داشته باشد.

روش های تشخیص انحراف بینی

انحراف بینی عموما از طریق معاینه ساده ، به کمک آندوسکوپ امکان پذیر است.
آندوسکوپ به جراح بینی کمک می کند ، تیغه بینی یا سپتوم را به دقت مورد بررسی قرار دهد و به سهولت بتواند به تشخیص انحراف بینی بپردازد.
البته جراح بینی در برخی موارد ، از طریق تجویز سی تی اسکن اقدام به تشخیص قطعی انحراف بینی می نماید.

آمادگی قبل از عمل انحراف بینی

قبل از انجام این جراحی باید با جراح خود موارد زیر را در میان بگذارید:

• سابقه پزشکی
  شما باید هر گونه عمل جراحی یا بیماری خاصی که در حال حاضر دارید یا در گذشته داشته اید را با پزشک خود در میان بگذارید و او را در جریان داروهای مصرفی خود بگذارید.
• معاینه فیزیکی
  قبل از عمل پزشک یک معاینه فیزیکی با شما دارد که در این معاینه پزشک ساختار بینی و پوست آن را مورد معاینه قرار می دهد. ممکن است پزشک تشخیص دهد آزمایش های دیگری لازم است که باید انجام شود.
• گرفتن عکس از بینی
  معمولا زمانی که برای مشاوره مراجعه می کنید شخصی در مطب از زوایای مختلف بینی از شما عکس می اندازد. این عکس ها در حین عمل و یا برای مقایسه بعد از عمل مورد استفاده قرار می گیرد.
• مشاوره با پزشک
  قبل از عمل در یک جلسه مشاوره خواسته های خود را با پزشک مطرح می کنید و او به شما می گوید که این عمل برای شما مناسب است یا خیر و نتایج به صورت نسبی به چه صورت خواهد بود.

جراحی بینی کمکی می کند؟

در حالی که پرکننده ها به صاف کردن بینی منحرف کمک می کنند، جراحی هم معمولا در موارد شدیدتر نیاز می شود.
رینوپلاستی یا عمل بینی نوعی از جراحی پلاستیکی می باشد که معمولا روی قسمت خارجی بینی تمرکز دارد، در حالی که سپتوپلاستی دیواره ای که داخل بینی را به دو قسمت تقسیم می کند، صاف می کند.

• رینوپلاستی :

دو نوع رینوپلاستی یا عمل بینی می باشد، که به عنوان رینوپلاستی و رینوپلاستی عملکردی شناخته شده است.
رینوپلاستی زیبایی تنها روی ظاهر تمرکز دارد.
رینوپلاستی عملکردی، به عبارتی دیگر، برای تصحیح مشکلات تنفسی انجام می شود.
صرف نظر از نوع عمل بینی، مطالعه ای در سال ۲۰۱۵ نشان داده که رینوپلاستی به طور موفقیت آمیزی می تواند انحراف بینی را در شرکت کنندگانی که تقارن بینی داشته اند و نداشته اند، تصحیح کند.
تقارن صورت، به این معناست که هردو سوراخ های بینی روی صورت به یک شکل به نظر برسند.

• سپتوپلاستی :

سپتوپلاستی به صاف کردن بینی با تغییر شکل دیوراه بین ورودی های بینی کمک می کند.
اگر انحراف بینیتان به خاطر انحراف تیغه بینی تان دارید، پزشک جراح سپتوپلاستی را پیشنهاد می دهد.
علاوه بر صاف شدن بینی، سپتوپلاستی هم راه هوایی بینی که بسته شده را بهبود می بخشد.

جراحی سپتوپلاستی

سپتوپلاستی حدوداً به زمانی بین سی تا نود دقیقه نیاز دارد. زمان جراحی بستگی به میزان پیچیدگی شرایط دارد. فرد تحت بیهوشی کامل و یا بی حسی موضعی قرار می گیرد و این مورد بستگی به تصمیم پزشک و بیمار دارد.

در جراحی سپتوپلاستی برش هایی در یک طرف بینی ایجاد می گردد تا به تیغه بینی دسترسی پیدا شود. سپس بافت های مخاطی که نقش محافظتی تیغه بینی را دارند، بالا کشیده می شوند. سپس تیغه بینی یا همان سپتوم در موقعیت درستی قرار می گیرد. هرگونه استخوان و یا غضروف شکسته شده و خرد شده جدا می شود و در آخرین مرحله موقعیت بافت مخاطی تغییر می کند.

شاید نیاز به بخیه زدن در ناحیه تیغه بینی و بافت های داخلی باشد. پس از آن بخیه هایی برای بستن نهایی زده و روی بینی کاملاً پوشانیده می شود تا موقعیت جدید بینی تثبیت شود.

مراقبت های بعد از عمل انحراف بینی

برای کاهش خونریزی و ورم بعد از عمل پزشک شما انجام مراقبت های زیر را به شما پیشنهاد می دهد:(با توجه به شدت انحراف مدت رعایت مراقبت های زیر متفاوت است):
اجتناب از فعالیت های شدید تا یک ماه و نیم(ایروبیک، بدنسازی و دویدن) زیرا این فعالیت ها می تواند باعث بالا رفتن فشار خون شود که احتمال خونریزی از بینی را بیشتر می کند.
از وارد شدن ضربه به بینی خودداری شود.
در هنگام خواب سر خود را بالا نگه دارید.
از لباس های جلوباز یا گشاد استفاده کنید تا در هنگام پوشیدن تماسی با صورت شما نداشته باشد.

خطرات احتمالی سپتوپلاستی

در برخی موارد نتیجه جراحی راضی کننده نیست و نیاز به انجام جراحی ثانویه است. از دیگر خطرات احتمالی مرتبط با این جراحی که البته بسیار نادر هستند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. خونریزی
2. اسکار و جای بخیه
3. ایجاد سوراخ در تیغه بینی، که شکل یک حفره در تیغه بینی است.
4. تغییر در شکل بینی
5. تغییر رنگ پوست بینی
6. کاهش حس بویایی

خونریزی بیش از حد و عفونت هم از خطرات احتمالی هر جراحی است. بینی را تمیز نگاه دارید و دست های خود را مرتب بشوئید تا احتمال بروز عفونت را کاهش دهید.

عوارض انحراف بینی

اگر انحراف بینی شدید باشد و در نتیجه آن گرفتگی بینی رخ دهد، می تواند عوارض زیر را به دنبال داشته باشد:

• خشکی دهان به علت تنفس همیشگی از دهان
• احساس گرفتگی و احتقان در مسیر تنفسی
• خواب ناراحت در نتیجه عدم توانایی در تنفس راحت در طول شب