سرطان ، تومور و کیست های دهانی

کیست‌های فک مانند کیسه هستند که با مایعات پر می شوند و در بافت های فک تشکیل می شوند. رشد آن ها فقط به فک محدود نمی شود، زیرا در هر جایی از بدن یا روی بدن می توانند تشکیل شوند.

توده فک عموما از نظر طبیعت و رشد خوش خیم هستند اما ممکن است با دژنراسیون بد خیم بسیار کمیاب ظاهر شوند. ضایعه توده فک تمایل به رشد آهسته دارد و در بسیاری از بیماران بدون علائم است( یعنی آن ها هیچ علائم قابل توجهی را متوجه نمی شوند). با توجه به این طبیعت، آن ها به صورت اتفاقی، زمانی که تصویربرداری رادیوگرافی را برای درد غیر مرتبط سر و گردن انجام می دهند، متوجه آن می شوند.

با این حال، اگر کیست ها عفونی شوند، ممکن است برای افراد دردناک باشد.
بسیاری از تومورها، چه خوش‌خیم و چه بدخیم، در فک شکل می‌گیرند. علائم تومور استخوانی فک عبارتند از ورم، درد، حساسیت و جابه‌جایی غیرمنتظره دندان‌ها.

برخی از تومورها ممکن است پس از تصویربرداری از دندان‌ شناسایی شوند و برخی در معاینات روتین دهان و دندان. نحوه درمان به محل و نوع تومور بستگی دارد.

احتمال دارد بعضی از تومورهای خوش‌خیم تنها نیاز داشته باشند تا تحت نظارت باشند با این حال در اکثر موارد لازم است تا تومور برداشته شود و سپس بافت استخوانی با گزینه‌های ممکن بازسازی شود.

تومورهای خوش‌خیم و بدخیم در ناحیه فک و صورت

تومورهای خوش‌خیم یا بدخیم از جمله ضایعات پاتولوژیک فک و صورت هستند که اگر به موقع درمان نشوند، می‌توانند مشکلات بیشتری را برای فرد بیمار ایجاد کنند.

تومورهای خوش‌خیم (مانند آملوبلاستوما) رشد نسبتاً سریعی در ناحیه فک و صورت دارند و می‌توانند باعث تخریب بافت‌های مجاور شوند؛ اما تومورهای بدخیم علاوه بر تخریب بافت‌های مجاور، می‌توانند به بافت‌های دوردست مانند غدد لنفاوی و ریه و حتی مغز نیز رسیده و منتشر شوند.

اگر فرد بیمار با مشاهده علائم به سرعت به پزشک متخصص مراجعه کند، می‌توان با درمان سریع مشکل را برطرف کرد؛ اما اگر بیمار به موقع به پزشک مراجعه نکند، ممکن است در انتها شیمی درمانی نیز برای معالجه لازم باشد.

 

ضایعات پاتولوژیک فک ؛ کیست‌های ناحیه فک و صورت و دهان

کیست‌های ناحیه دهان و صورت از دیگر ضایعات پاتولوژیک فک هستند که نیازمند درمان سریع می‌باشند. کیست‌های دهانی در صورتِ مراجعه دیر هنگام به متخصص پاتولوژیست می‌توانند باعث شکستگی استخوان‌های فک شوند که علاوه بر ضعف در عملکرد، نقص در زیبایی فرد را نیز به دنبال خواهد داشت.

نکته مهم دیگر این است که اگر درمان کیست‌های دهانی به موقع انجام نشود، در انتها ممکن است فرد دچار کیست‌های سرطانی شود. در ادامه به توضیح علائم و درمان کیست‌ فکی خواهیم پرداخت.

بیشتر بخوانید جراحی مفصل گیجگاهی (TMJ) فکی چیست ؟

انواع مختلف کیست فکی

با توجه به فاکتورهای مختلفی دسته‌بندی می‌شوند. سازمان بهداشت جهانی این ضایعات را در دو دسته ادنتوژنیک و غیر ادنتوژنیک طبقه بندی کرده است.

کیست‌های ادنتوژنیک شایعتر هستند.

شایعترین آنها که از دهه دوم به بعد بروز مینمایند. کیستهای پری اپیکالی میباشند. این نوع توده ها شایع‌ترین ضایعات فکی محسوب می‌شوند. قطر این کیست‌ها ی دهانی ازچند میلیمترتاحتی چند سانتیمتر متغیر است.

• کیست‌های فولیکولار

از دیگر انواع تومورهای ادنتوژنیک هستند. آن‌ها نیز جزو کیست‌های شایع فکی هستند. شایعترین آنها همراه با دندان‌های نهفته ملاحظه میشوند

• کیست‌های لثه

از دیگر انواع کیست دهان _کام است که بیشتر در نوزادان ایجاد می‌شوند. کیست‌های لثه معمولا در فک پایینی نوزاد به وجود می‌آیند. البته این ضایعات خوش خیم پس از مدتی خود به خود پاره می‌شوند و بهبود پیدا می‌کنند.

البته احتمال به وجود آمدن این نوع کیست فکی در میانسالی نیز وجود دارد. در این دوران کیست‌های لثه از بقایای مینای دندان‌ها به وجود می‌آیند.

 

تنوع کیست‌های غیر ادنتوژنیک بسیار زیاد است. این نوع ضایعات فکی به علت‌های مختلفی ایجاد می‌شود. این کیست‌ها بر خلاف نمونه‌های ادنتوژنیک از ضایعات دندانی یا عفونت‌های موجود در مینای دندان ایجاد نمی‌شوند.

در موارد نادر کیست‌های غیر ادنتوژنیک به تومورهای بدخیم تبدیل می‌شوند و منجر به سرطان دهان خواهند شد.

علائم تومور فک

تومور به رشد غیر طبیعی سلول ها گفته می شود که به صورت یک توده در می آید. ولی کیست به توده هایی گفته می شود که حاوی مایعات و مواد نیمه جامد است. از جمله تومورهای فک می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– آملوبلاستوما –

این توده های فک شایع تر هستند و رشد بسیار آهسته ای دارند و معمولاً خوش خیم و غیر سرطانی اند. این نوع از تومور معمولاً در فک بروز می کند و به استخوان ها و بافت های ناحیه فک حمله می کند.

– گرانولوم یاخته عظیم –

این نوع از تومور فک خوش خیم است و معمولاً در فک پایینی بروز می کند. برخی از این تومورها می توانند به سرعت رشد کنند و درد زیادی را موجب می شوند و موجب تخریب استخوان می شوند.

– کیست دنتیگروس –

این نوع کیست در بافت های اطراف دندان ها رشد می کند و دهان را تخریب می نماید. این کیست شایع ترین نوع کیست است که فک را تحت تاثیر قرار می دهد.

علاوه بر موارد مذکور انواع دیگر تومور و کیست های فک هم وجود دارند.

سرطان کارسینوما متاستاتیک

سرطان کارسینوما متاستاتیک شایع ترین سرطانی است که استخوان ها را مبتلا میکند. شایع ترین مکان های اولیه که کارسینوم آنها متاستاز به استخوان میدهند شامل پستان ، ریه ، تیروئید، پروستات و کلیه می باشد.

استخوان هایی که به طور شایع متاستاز در آنها اتفاق می افتد شامل مهره ، دنده ها ، لگن و جمجمه می باشند. متاستاز به فک ها نادر است اما ممکن است از آنچه به طور عمومی مورد پذیرش است بیشتر اتفاق بیافتد.

در یک مطالعه اتوپسی بر روی مندیبل بیماران مبتلا به کارسینوم های اولیه خارج دهانی متفاوت، ارزیابی میکروسکوپی متاستاز را در ۱۶‎٪ موارد نشان داد که اکثر آنها از نظر کلینیکی ، رادیگرافی و بررسی های روتین غیر قابل شناسایی بودند.

گسترش متاستاتیک یک کارسینوما به فک ها معمولا از مسیر خونی  اتفاق می افتد. سارکوم های بافت نرم یا استخوان های دیگر بندرت به فک ها متاستاز می دهند.

علایم سرطان دهان

مهم‌ترین علایم و نشانه‌های سرطان دهان عبارتند از:

• زخمی که بهبود نمی‌یابد
  یکی از شایع‌ترین نشانه‌های سرطان دهان زخم در ناحیه دهان شامل لب‌ها، لثه‌ها، زبان، گلو یا حتی لوزه‌هاست. زخم ممکن است عمیق با لبه‌های سخت یا یک برآمدگی سفید یا قرمز باشد.

اگر این زخم ظرف مدت 2 هفته بهبود یابد احتمالاً جای نگرانی نیست در غیر این‌صورت حتما لازم است به یک متخصص دهان مراجعه کنید.

• وجود لکه‌های سفید یا متمایل به قرمز داخل دهان
• دندان لق
• خونریزی از دهان
  با این‌که شایع‌ترین علت خونریزی دهان التهاب و عفونت‌های لثه است اما سرطان دهان نیز می‌تواند باعث خونریزی دهان شود. همچنین بیماری‌های لثه خود یک عامل خطر برای ابتلا به سرطان دهان است.
• وجود توده داخل دهان
  توده‌های زگیل‌مانند در دهان یا گلو و در صورت رشد سرطان در گردن (گره‌های لنفاوی) می‌تواند حاکی از سرطان باشد.
• درد در ناحیه دهان
• گوش درد
• احساس درد در گلو به‌ویژه هنگام قورت دادن غذا
• تغییرات در حس لامسه دهان
  ممکن است تومور سرطانی بر اعصاب دهان اثر بگذارد و منجر به بی‌حسی در دهان، لب، زبان یا چانه شود.
• تغییر صدا
  علائم سرطان حفره دهان می‌تواند بسیار شبیه علایم سایر تومورهای خوش‌خیم یا ضایعات التهابی باشد. بنابراین بهتر است درصورت مشاهده هرگونه علامت مشکوک به متخصص مراجعه کنید.

علائم کیست‌های فک و صورت

کیست‌های دهانی به طور کلی می‌توانند بدون هیچ‌گونه علامت خاصی در دهان ظاهر شوند و معمولاً در معاینات دندانپزشکی تشخیص داده می‌شوند. کیست ممکن است به صورت یک ضایعه یا تاول در دهان قابل مشاهده باشد.

اگر کیست آلوده باشد، نشانه‌هایی مانند قرمزی و التهاب یا درد را به همراه خواهد داشت. در هر صورت برای تشخیص قطعی وجود کیست در دهان، باید به متخصص مربوطه مراجعه شود.

کیست‌های کوچک که نوعی ضایعات پاتولوژیک فک هستند، ممکن است علائم مشخصی نداشته و به درمان فوری نیز نیاز نداشته باشند. در هر صورت با توجه به انتشار و رشد کیست در دهان به مرور زمان، حذف به موقع آن پیشنهاد می‌شود تا از بروز مشکلاتِ بیشتر در آینده جلوگیری شود.

برای درمان عفونت کیست معمولاً از آنتی‌بیوتیک استفاده می‌شود؛ اما در موارد جدی‌تر بهتر است بافت چرکی تخلیه یا حذف شود. حذف یا تخلیه‌ی کیست‌های دهانی توسط جراحی انجام می‌شود.

البته در بعضی موارد برخی از کیست‌ها بدون مداخله نیز قابل درمان هستند. با این وجود تخلیه یا حذف کیست موجب تسریع در روند درمان خواهد شد

 

تشخیص سرطان

تشخیص خوش‌خیم یا بدخیم بودن زخم‌ها و تومورهای دهانی عموماً در آزمایشگاه‌های پزشکی توسط پاتولوژیست انجام می‌گیرد. آشکارسازی و تشخیص سلول‌های خوش‌خیم، پیش سرطانی و سرطانی بدخیم در بافت‌های دهانی با برش نواحی مشکوک از بافت جدا شده و بررسی تصویر ظاهری آنها به عنوان یک روش استاندارد انجام می‌پذیرد.

برای تشخیص پزشکی، مطالعات هیستوپاتولوژی نمونه‌های بیوپسی شده ضروری هستند. برای تشخیص صحیح روش درمانی، روش بیوپسی یک فرایند تعریف شده و استاندارد برای بررسی میکروسکوپی بافت محسوب می‌شود.

تقریباً ده درصد از موارد مشکوک بیوپسی شده سرطانی بوده‌اند و بقیه رنج و اضطراب ناشی از فرایند نمونه‌گیری را تحمل می‌کنند.

هم‌اکنون محققان علوم پایه و پزشکی به دنبال روش‌های تشخیصی سریع تری برای تشخیص هستند. روش‌های نوری مبتنی بر لیزر و مشخصه یابی نوری بافت می‌تواند در تشخیص و درمان سرطان ما را به نتایج بهتری برساند.

وقتی یک تومور در بافتی شکل می‌گیرد دچار تغییرات ظاهری و بیو شیمیائی می‌شود که می‌تواند منجر به تغییرات در مشخصات نوری بافت گردد.

ویژگی‌های نوری غیرخطی بافت خوش‌خیم و بدخیم دهانی نیز می‌تواند به تشخیص دقیق تر سرطان دهان کمک نماید و درآینده منجر به ساخت وسیله تشخیصی مبتنی بر تفاوت رفتار نوری غیرخطی بافت خوش‌خیم و بدخیم گردد.

درمان سرطان دهان

رایج‌‌ترین و موثرترین درمان سرطان دهان جراحی است. جراحی سرطان دهان شامل برداشتن تومور بدخیم و تا حد امکان قسمتی از بافت سالم اطراف آن است.

درصورتی که تومور دهان کوچک باشد میزان جراحی با تخریب کمتری همراه است اما هرچه تومور بزرگ‌تر باشد جراح مجبور است بافت بیشتری را خارج کند.

این ممکن است باعث از بین رفتن برخی از عملکرد‌های داخل دهان شود و درنتیجه نیاز به بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده پس از عمل وجود داشته باشد.

روش‌های دیگر درمان سرطان دهان پرتودرمانی و شیمی‌درمانی است. پرتودرمانی در بعضی از موارد برای از بین بردن سلول‌های سرطانی داخل دهان یا غدد لنفاوی استفاده می‌شود.

اما شیمی‌درمانی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی دهان به کار نمی‌رود بلکه معمولاً برای پیش‌گیری از بازگشت سرطان یا محدود کردن گسترش سرطان پس از جراحی یا پرتودرمانی استفاده می‌شود.

درمان تومورهای فکی و دهانی

پس از تشخیص تومور در دهان توسط متخصص مربوطه، محتمل‌ترین روش برای درمان جراحی است. به دلیل ماهیت تهاجمی تومورها، در جراحی بخشی از بافت‌های سالم اطراف تومور نیز برداشته می‌شود.

در برخی از جراحی‌ها نیز با توجه به نوع تومور و پیشروی آن، ممکن است لزوم به برداشتن بخشی از فک نیز احساس شود.

تومورهای در دسترسی که در نسج نرم دهان وجود دارد عمل جراحی فک و صورت را آسان‌تر می‌کند ولی تومورهای داخل استخوانی مقادیر زیادی از نسج نرم دهانی را از بین می‌برد و بازسازی را سخت‌تر می‌کند.

ثابت شده است که تومورهای بد خیم می‌تواند هم جنبه ارثی داشته باشد و هم جنبه اکتسابی که تومورهای اکتسابی معمولا بر اثر تحریک دندان‌های مصنوعی بوجود می‌آید و سلامتی دندان‌ها را در سنین بالا تهدید می‌کند.

همزمان با عمل جراحی فک و صورت، پیوند نسج نرم و عروق هم انجام می‌شود که برای از بین بردن تومورها از رادیوتراپی، پرتودرمانی و شیمی درمانی استفاده می‌شود.

جراحی تومورهای فک و صورت باید قبل از رسیدن به اندام های حیاتی انجام شود و مجاورت این ناحیه با ارگان های حیاتی مثل مغز، فک، دهان و حلق موجب می شود که به محض مشاهده تومورها درمان صورت بگیرد.

فرد به محض مشاهده هرگونه زخمی که بیش از سه هفته طول بکشد و همچنین هرگونه تغییر رنگ در ناحیه فک و صورت باید سریعا به پزشک مراجعه کند.

 

اگر این کیست در ناحیه فک درمان نشود چه عوارضی دارد؟

در پاسخ باید بگویم که مسلما این کیست‌ها عواقب خود را دارند. اگر از نوع بدخیم باشند و درمان نشوند در‌نهایت منجر به پایان زندگی فرد می‌شوند.

همچنین اگر از نوع خوش‌خیم باشند اما درمان به تعویق بیفتد یا درمان نشوند احتمال تخریب این عضو بالاست. در این شرایط نیاز است که جراحی صورت گیرد که این جراحی سنگین خواهد بود، چرا که مقداری از بافت تخریب شده است.

همچنین باید استخوان آن بخش را برداریم که این کار باعث برهم زدن پیوستگی فک می‌شود که همه این موارد مشکلات زیادی از‌جمله از نظر ظاهری و عملکردی به‌همراه دارد.

 

سرطان زبان

سرطان زبان، نوعی سرطان دهانی محسوب می شود که معمولاً در سلول‌های پوششی سطح زبان گسترش می‌یابد.
این بیماری می‌تواند سبب ایجاد تومور‌ها یا ضایعاتی شود و مهم‌ترین علائم آن درد زبانی است که التیام نمی‌یابد و زبان دردناک می شود.
این نوع سرطان بیشتر در بین آقایان رواج دارد.
امروزه یکی از مهم ترین سرطان ها که افراد به آن مبتلا می شوند سرطان زبان و حفره دهان می باشد، این سرطان در صورت تشخیص در مراحل ابتدایی قابل کنترل و درمان می باشد.

90% سرطان های حفره دهانی از سرطان زبان ، لب ، مخاط بوکال و لثه تشکیل شده است که رایج ترین آن ها سرطان زبان می باشد، از Hن جا که زبان قابل دید و در دسترس می باشد خود بیمار می تواند آن را تشخیص دهد .

بروز هر گونه زخم طول کشیده در زبان باید فرد را مشکوک به این بیماری کند ولی به این نکته توجه کنید که هر تغییری به معنای مبتلا شدن به سرطان نمی باشد.

معمولاً سرطانهای زبان در ابتدا به صورت زخم بزرگ شونده تظاهرمیکند که بیمار مدتها آن را به عنوان افت درمان کرده است .

اما توجه داشته باشید که افت بیشتر از دوهفته طول نمیکشد پس هرگونه زخم طول کشنده در زبان باید توسط پزشک متخصص گوش و حلق و بینی ویزیت شود.

سرطان زبان بیشتر کدام قسمت‌های آن را درگیر می‌کند؟

سرطان زبان می‌تواند در دو ناحیه مختلف زبان گسترش یابد که شامل:
سرطان زبان در جلوی زبان و پشت آن است.

در یک تقسیم‌بندی ساده می‌توان زبان را به بخش متحرک جلویی و قسمت انتهایی یا قاعده زبان تقسیم کرد که در ۸۵ درصد موارد، بخش متحرک زبان دچار سرطان می‌شود که قابل‌ مشاهده است و ساده‌تر تشخیص داده می‌شود.

 

انواع سرطان زبان از نظر بافت

• سرطان زبان نافذ:در این شکل قرحه ای که روی زبان موجود است از طرف عمق بزرگ می شود و تمام عضلات زبان بیمار مبتلا به این نوع سرطان زبان را فرا می گیرد.
• سرطان زبان جوانه :در این شکل جوانه هایی بر روی زخم پدید می آید که مانند قارچ است و از کناره های زخم تجاوز می کند.
• سرطان زبان ارتشاحی :این ارتشاحات که در قاعده سرطان پیدا می شود قبل از زخمی شدن سرطان به وجود می آید.
• سرطان زبان غانقرایایی :در این شکل زبان ، فساد انساج و بوی بد و خونریزی جلب توجه می کند.

بیشتر بخوانید سرطان ، تومور و کیست های دهانی چیست و درمان آن

چه عواملی سبب ابتلا به این نوع سرطان می‌شود؟

عوامل متعددی در ابتلا به سرطان زبان دخالت دارد؛ از جمله مصرف دخانیات و الکل، رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان یا عوامل تحریک‌کننده مانند دندان مصنوعی‌های نامناسب، مصرف همزمان الکل و سیگار خطر ابتلا به سرطان زبان را ۸۰ تا ۹۰ درصد افزایش می‌دهد.

در بین غیرسیگاری‌ها عوامل دیگری مانند عفونت ناشی از یک دسته از ویروس‌ها به نام پاپیــــلوما – ویروسی که انواعی از آن‌ها عامل ایجاد زگیل‌های پوستی هستند، ممکن است باعث ابتلا به این سرطان، به خصوص سرطان انتهای زبان، شود.

 

علائم و نشانه های سرطان زبان

در برخی موارد، سرطان زبان منجر به بروز هیچ گونه علامت و نشانه ای نمی شود.

این سرطان معمولا در معاینات دندانپزشکی و یا زمان انجام تست های روتین، تشخیص داده می شود. از جمله علائم و نشانه های سرطان زبان می توان به موارد زیر اشاره کرد:- وجود توده و یا زخم روی زبان.
– خونریزی از زبان
– مشکلات بلع، صحبت کردن و یا حرکت دادن زبان
– گلو درد و زبان درد
_ احساس درد هنگام جویدن غذا
علاوه بر زخم‌های روی زبان، احساس درد در زمان جویدن غذا یا در حین ادای برخی از کلمات ممکن است از علائم دیگر سرطان زبان باشد. این درد ناشی از وجود توموری است که در حال رشد و برهم‌زدن عملکرد زبان است.

اگر درد زبان طولانی شود و بخصوص در زمان مصرف برخی نوشیدنی‌ها یا غذاهای تند بروز کند، حتما باید توسط پزشک متخصص بررسی شود.

– وجود توده در گردن
_ بزرگ‌شدن غده‌های لنفاوی در ناحیه گردن
غده‌های لنفاوی تحت فکی در ناحیه چانه یا غده‌های لنفاوی گردنی در سمتی که تومور رشد کرده است، بزرگ می‌شوند. این بزرگی پیش‌رونده است و ممکن است غده‌های لنفاوی سفت و دردناک شوند.

یک حالت دیگر بزرگی واکنشی غده‌های لنفاوی گردن است، زیرا ممکن است به دنبال سوارشدن عفونت روی زخم‌های ناشی از تومور این غده‌ها بزرگ شوند.

البته بزرگی این غده‌های لنفاوی در هر حال ممکن است نشان‌دهنده این مساله باشند که تومور شروع به انتشار در بدن کرده. اگر هر نوع بزرگی غده‌های لنفاوی در ناحیه گردن بعد از سه هفته از بین نرود، لازم است که به پزشک متخصص مراجعه کنید.
_ درد در ناحیه گوش
یکی دیگر از علائم سرطان زبان درد در ناحیه گوش است که در ابتدا به‌صورت متناوب بروز می‌کند و بتدریج شدید و مداوم می‌شود. در واقع تومور، عصب تامین‌کننده حس زبان را احاطه و ایجاد درد می‌کند.

این درد که اصطلاحا درد ارجاعی نامیده می‌شود، در ناحیه گوش در طرفی که تومور قرار دارد بروز می‌کند و نشان‌دهنده این است که تومور بزرگ شده و پیشرفت کرده است. در این صورت نیز فرد باید حتما به پزشک متخصص مراجعه کند تا علت اصلی درد مشخص شود.
_ احساس سوزش ناشی از مصرف مواد غذایی ترش و تند
همان‌طور که گفته شد افراد مبتلا به سرطان زبان در حین مصرف مواد غذایی تند یا ترش و الکل در زبان خود احساس سوزش یا درد می‌کنند؛ چون زخمی در زبان آنها وجود دارد.

بنابراین هر ماده غذایی تحریک‌کننده در ابتدا سوزش و سپس دردهای بتدریج شدید ایجاد می‌کند. اگر احساس هر نوع سوزش و دردی در ناحیه زبان بیش از سه هفته به طول بینجامد، لازم است توسط پزشک متخصص بررسی شود.

البته ناگفته نماند که ظاهر شدن علائم گفته شده می تواند ناشی از اختلالات دیگر نیز باشد. به همین خاطر توصیه می شود در صورت مشاهده علائم بالا به پزشک مراجعه شود.

 

مراحل بیماری سرطان زبان چه هستند؟

پزشکان با توجه به میزان سرطان و این که آیا به سایر قسمت های بدن منتشر شده است یا نه، سرطان را به مراحل متفاوتی تقسیم می کنند. برای این سیستم تقسیم بندی از حروف و اعداد استفاده می کنند.

حرف T نشان دهنده تومور و حرف N نشان دهنده غدد لنفاوی گردن است. این حروف هر کدام سیستم عدد گذاری ای دارند.

که برای T این سیستم از ۱-۴ است و برای N از ۰-۳ است. افرادی با تومور T1 پایین ترین درجه تومور را دارند، در حالی که افرادی با T4 بالاترین درجه تومور را دارند.

تقسیم بندی ای به نام دسته بندی N0 وجود دارد که نشان می دهد سرطان به غدد لنفاوی گردن منتشر نشده است. سرطان زبانی که به غدد لنفاوی منتشر شده باشد با N3 نشان داده می شود.

به علاوه می توان سرطان زبان را از طریق روش زیر تقسیم بندی کرد:

درجه پایین
متوسط
درجه بالا
این درجات نشان می دهند که سرطان تا چه حدی پیشرفت کرده و احتمال انتشار آن به سایر قسمت های بدن تا چه میزان است.

آیا سرطان زبان قابل درمان است؟

همان‌طور که پیش‌تر به آن اشاره کردیم، مهم‌ترین نشانه سرطان زبان درد در ناحیه زبان است.

البته هر دردی در زبان را نمی‌توان مستقیماً به وجود سرطان ربط داد اما درد‌های مداومی که التیام نمی‌یابند می‌توانند از نشانه‌های وجود سرطان زبان باشند.

این سرطان از شایع‌ترین انواع سرطان‌ها بوده که در میان مردم کمتر شنیده شده است و در دو ناحیه جلو و پشت زبان می‌تواند گسترش یابد. اگر این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود درمان آن امکان‌پذیر خواهد بود.

افرادی که بیش از حد سیگار می‌کشند یا الکل می‌نوشند، باید نسبت به ابتلا به سرطان دهان محتاطانه‌تر عمل کنند. آن‌ها همچنین باید به طور منظم به پزشک یا دندان‌پزشک مراجعه کنند.

با ابتلا به این بیماری لکه‌های قرمز یا سفیدی در آستر دهان یا زبان ظاهر می‌شوند و زخم‌های این ناحیه التیام نخواهند یافت.

سرطان زبان در صورت تشخیص زودهنگام قابل درمان است، اما در صورت عدم تشخیص و درمان زود هنگام می‌تواند تهدید کننده جان فرد باشد. با گذشت زمان ممکن است سرطالن در نقاط دیگر دهان، نواحی سر و گردن یا سایر قسمت‌های بدن هم گسترش یابد؛

بنابراین در صورت مشاهده‌ی هر یک از علائم بالا و نشانه‌های مشکوک به سرطان زبان حتماً به پزشک مراجعه کرده و مشکلاتتان را با او در میان بگذارید.

 

 

تشخیص بیماری سرطان زبان

برای تشخیص، پزشک از سابقه پزشکی بیمار استفاده می‌کند و سؤالات خاصی راجع به علائم از او می‌پرسد.

برای معاینه، از یک آینه کوچک و بلند که برای نگاه کردن به زبان گلو استفاده می‌شود. همچنین، آزمایش‌های متعددی برای کمک به تشخیص بیماری انجام می‌شود. این آزمایش‌ها شامل موارد زیر هستند:

اشعه ایکس از دهان و گلو: شامل اسکن CT و اسکن MRI است.
اسکن PET (توموگرافی انتشار پوزیترون): در این روش از مواد رادیواکتیو برای شناسایی فعالیت بیش از اندازه سرطان در یک اندام استفاده می‌شود. این آزمایش نشان‌دهنده رشد تومور است.

بیوپسی: سرطان زبان معمولاً نیاز به بیوپسی دارد، به این صورت که یک نمونه کوچک از بافت که برای تشخیص سرطان از تومور دریافت می‌شود.

بعد از اینکه جراح بافت را جدا کرد، یک آسیب‌شناس سلول‌های زیرمیکروسکوپ را معاینه می‌کند. روش‌های مختلفی برای به دست آوردن بیوپسی وجود دارند که به شرح زیر هستند:

• بیوپسی آسپیراسیون ریز سوزن: یک سوزن نازک درون توده مشکوک وارد شده و نمونه از طریق مکش به داخل سرنگ کشیده می‌شود.
• بیوپسی برشی: یک نمونه با چاقوی کالبدشکافی برداشته می‌شود.
• بیوپسی پانچ: با استفاده از تیغه دایره‌ای کوچک، یک قسمت از بافت برداشته می‌شود.

 

پیش گیری از سرطان زبان :

جلوگیری از ابتلا به سرطان زبان ممکن نیست. با این حال، اگر افراد به هر کدام از علایم یا نشانه های سرطان زبان را دیدند، باید هر چه زودتر با پزشک خود قرار ملاقات داشته باشند.

بعد از آنکه پزشک بتواند بیماری را تشخیص دهد، درمان زود شروع می شود و دیدگاه مطلوب تری دارد.همچنین عواملی در سبک زندگی وجود دارند که افراد می توانند کنترل خطر ابتلا به سرطان زبان را به حداقل برسانند. این موارد عبارتند از:

1. ترک سیگار کشیدن: ترک سیگار می تواند خطر ابتلا به سرطان زبان را کاهش دهد.
2. محدود کردن مصرف الکل و یا جلوگیری از آن به طور کامل
3. مصرف غذاهاب مقوی و سالم که شامل میوه ها و سبزیجات زیادی می شود.
4. بهداشت دندان خوب با مسواک زدن و نخ دندان به طور منظم و در جلسات منظم دندان پزشکی.
5. دریافت یک دوره کامل از واکسن HPV
6. رابطه جنسی ایمن و استفاده از یک سد دهانی برای رابطه جنسی دهانی

درمان سرطان زبان

معمولا پزشکان برای درمان سرطان زبان و دهان و برای این که تومور را از دهان فرد بیرون بیاورند عمل جراحی را تجویز می کند. اگر تومور در بدن فرد زیاد باشد و بیماری بسیار گسترش پیدا کرده باشد باید از چند روش متعدد استفاده کرد.

در این شرایط پزشک ممکن است قسمتی از زبان را بردارد. معمولاً پزشکان در جراحی زبان و دهان تلاش می‌کنند تا عوارض جانبی را برای بیمار به وجود می آورد اما با این حال ممکن است فرد بیمار بعد از عمل جراحی عوارضی مانند مشکلاتی در حرف زدن، خوردن، تنفس و بلعیدن احساس کند.

در این سرطان هم مانند سرطان های دیگر در کنار عمل جراحی از پرتودرمانی و شیمی درمانی نیز استفاده می شود.
هدف از پرتو درمانی و شیمی درمانی این است که سلول های سرطانی به طور کامل از بدن فرد خارج شود.

• پرتو درمانی:
  این روش با استفاده از تشعشع بر روی ناحیه مورد نظر که توده سرطانی در آن وجود دارد اشعه وارد می‌کند تا توده را از بین ببرد. زمان این روش بسیار کم است و می‌تواند به سالم ماندن بافت‌های دیگر کمک کند.
• شیمی درمانی:
  در این روش با استفاده از داروهای تزریقی تمام سلول‌های سرطانی موجود در بدن از بین می رود. معمولاً زمانی که سلول های سرطانی به قدرت های لنفاوی نزدیک باشد از این روش استفاده می شود.

درمان هدفمند دارویی:
این روش با دخالت در رشد سلول سرطانی می تواند به درمان سرطان کمک کند. معمولا از این روش با پرتودرمانی و شیمی درمانی ترکیب می شود. سرطان زبان و لثه سرطان بسیار نادری است.

این سرطان سلول های پوششی روی سطح دهان و یا زبان را دچار اختلال می کند. این بیماری می تواند زبان و دیگر قسمت های دهان را درگیر کند. معمولا در قسمت های جلویی و یا پشتی زبان اتفاق می افتد. زبان درد و غیر تسکین زبان می تواند از علائم شایع این بیماری باشد.

 

یکی از نشانه های سرطان دهان و زبان، وجود لکه و یا ضایعات سفید رنگ بر روی زبان می باشد. ضخامت این ضایعات از 2 تا 3 سانتی متر بیشتر نمی شود.

این ضایعات به صورت تورم دیده نمی شوند و مسطح هستند. این ضایعات ممکن به رنگ سفید یا رنگی و خونی دیده شوند. این ضایعات بدون علامت هستند و در هنگام لمس کردن سفت هستند.

در معرض نور افتاب قرار گرفتن می تواند یکی از دلیل مهم و اساسی در ابتلا به سرطان زبان و دهان باشد. نور آفتاب باعث سوختگی لب و پوست می شود و می تواند در اخر فرد را به سرطان زبان و دهان مبتلا کند.

نور آفتاب می تواند رنگدانه های موجود در پوست و یا لب را از بین ببرد. پوست غشای بسیار نازکی دارد و گرما یا سرما می تواند تاثیرات منفی را بر روی آن بگذارد.

به طور کلی پزشکان توصیه می کنند که شش ماه در میان دندان های خود را معاینه کنید. این کار می تواند به شما کمک کند که اگر علائم نامشخص سرطان زبان و دهان در شما بروز داده است، مشخص شود.

هر چه دیرتر این بیماری را تشخیص دهید، درمان آن سخت تر می شود.به طور کلی پزشکان برای درمان بسیاری از سرطان ها، عمل جراحی را تجویز می کنند.

رایج ترین درمان برای این بیماری نیز عمل جراحی می باشد. در عمل جراحی پزشکان تلاش می کنند که توده و سلول های سرطانی را از بین ببرند.

گاهی ممکن است توده در جایی باشد که با عمل جراحی نتوان آن را برداشت، در این صورت پزشک از دیگر روش های درمانی استفاده می کند.گاهی توده ی به وجود امده در این سرطان به قدری بزرگ شده و پیش رفته است که دیگر عمل جراحی آن را از بین نمی برد.

در این صورت از پرتو درمانی و یا شیمی درمانی استفاده می شود. این روش ها تنها بر روی ناحیه ی موردنظر تاثیر می گذارد و بافت های دیگر را سالم نگه می دارد.

مواد سرطان زایی که از دود وارد دهان می شود، می تواند بافت ها و سلول های پوششی سطح دهان را تحت تاثیر قرار دهد. باید بدانید که یکی از مهم ترین عامل ابتلا به این سرطان، سیگار کشیدن و مصرف بیش از حد الکل است.

درصد افرادی که از سیگار و الکل استفاده می کنند، بسیار بالاست، به همین نسبت درصد افرادی که به این سرطان مبتلا می شوند، بالا می باشد.

معمولا پزشکان برای هر بیماری راه تشخیصی را درنظر می گیرند. این بیماری نیز راه های تشخیصی دارد. در ابتدا پزشک فرد را معاینه می کند و اگر شکی به ابتلا شدن داشته باشد، از سی تی اسکن و یا ام ار ای استفاده می کند. این روش پیشرفته ترین روش برای تشخیص بیماری می باشد.

این سرطان انواع مختلفی دارد. تنها پزشک می تواند نوع این سرطان را تشخیص دهد. با مراجعه به پزشک می توانید نوع سرطان دهان و زبان خود را متوجه شوید.

علائم این بیماری ممکن است که بروز نکند اما همانطور که در عکس بالا می بینید، ظاهر زبان و یا دهان شما ممکن است تغییر کند.شما نباید فقط به تغییر شکل ظاهری زبان توجه کنید.

تومور سرطانی در این بیماری می تواند در هر جایی از دهان را درگیر کند و فقط نباید بر روی زبان متمرکز شد. گاهی می تواند لوزه ها و گلو را تحت تاثیر قرار دهد و گاهی هم می تواند بر روی غشای داخلی دهان و لثه ها تاثیر بگذارد.

گاهی ضایعاتی بر روی زبان ایجاد می شود، که به حالت فرورفته می باشد. در اصطلاح پزشکی به آن اندوفیتیک می گویند.

در صورتی که این ضایعه بر روی زبان شما باقی بماند و یا بزرگتر شود، می تواند خطر جدی محسوب شود ولی اگر گوچک باشد به درمان نیازی دارد.

بیمار باید قبل و بعد از درمان نیز نکاتی را رعایت کند. قبل از درمان باید به دندانپزشک مراجعه کند تا سلامت دهان، دندان، لثه و دندان های پر شده بررسی شود.

اگر این نواحی مشکلی داشته باشد می تواند روند درمان را مورد تاثیر قرار دهد.در این سرطان ممکن است زخم هایی بر روی زبان شکل بگیرد.

با دیدن این زخم ها باید نگران شوید و به پزشک مراجعه کنید. گاهی این زخم ها باعث می شود که حساسیت در دهان شما به وجود بیاید و یا دهانتان مزه ی خون بدهد. به این زخم ها توجه کنید.

بیماری دهان و دندان

بیماری دهان و دندان از شایعترین بیماریهای عفونی انسان است. افراد حداقل از یکی از این دو بیماری دهان ودندان (پوسیدگی دندانی و بیماری های لثه) رنج می برند.

تغییر عادات و رژیم غذایی مردم جامعه، عدم رعایت بهداشت دهان ودندان، بی توجهی نسبت به اهمیت و سلامت دندان‌ها درکودکان، از مهمترین علل وخامت رو به تزاید شاخص‌های بهداشتی دهان ودندان درجامعه است.

ازطرفی خدمات دندانپزشکی عمدتاً خدماتی دقت گیر، گران قیمت و از نظر تجهیزات، مواد و تکنولوژی، وابسته به خارج ازکشور است. از این رو، اهمیت خدمات پیشگیری و برنامه ریزی برای مراقبت‌های بهداشتی درجامعه مشخص می گردد.

بوی بد دهان

حدود 85 درصد موارد بوی بد دهان مداوم افراد به بیمارهای دندانپزشکی مربوط می شوند.

بوی بد دهان که به آن halitosis نیز گفته می شود، از هر 4 نفر حداقل یک نفر را درگیر می کند و علت های احتمالی آن عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و اختلالات دندان پزشکی مانند بیماری التهاب لثه، پوسیدگی دندان، سرطان دهان، خشکی دهان و باکتری های موجود در زبان است.

مرطوب نگه داشتن دهان باعث کاهش بوی بد دهان می شود. استفاده از دهانشویه برای رفع بوی بد دهان هنگام بروز مشکل دندان، فقط بو را از بین می برد ولی علت اصلی آن را درمان نمی کند.

بوی بد دهان یکی از مشکلات شایعی است که ممکن است حتی موجب بروز پریشانی های روانی در فرد شود و به نظر می رسد سومین علت اصلی مراجعه افراد به دندان پزشک باشد.

خوشبختانه تغییر در سبک زندگی و درمان های خانگی مثل ترک سیگار و رعایت منظم بهداشت دندان و دهان می تواند مشکل هالیتوسیس را به طور کلی برطرف کند.

در صورتی که هالیتوسیس با وجود مراقبت ها و حفظ نظافت بهتر نشد، فرد باید برای یافتن علت اصلی بوی بد دهان به پزشک مراجعه کند.

 

بیشتر بخوانید جراحی مفصل گیجگاهی (TMJ) فکی چیست ؟

• پوسیدگی دندان

پوسیدگی دندان، نوعی بیماری است که در آن، بافت سخت دندان (مینا و سپس عاج) در اثر ترشح اسید از باکتری‌های پوسیدگی زا (عمدتاً استرپتوکوک موتان)، مواد معدنی کلسیم و فسفر را ازدست داده و به تدریج از بین می‌روند.

پوسیدگی دندان مرحله غیر قابل برگشت در فرایند حل شدن مواد معدنی مینا توسط اسید محسوب شده و درمان آن تنها از راه جایگزینی بافت سخت از دست رفته دندان با مواد ترمیمی دندانپزشکی امکان‌پذیر می‌باشد.

اگر پوسیدگی تاج دندان به موقع متوقف و جایگزین نشود و پوسیدگی به ریشه دندان برسد، نیاز به درمان ریشه (RCT یا عصب کشی) می‌باشد و در موارد شدیدتر ممکن است حتی نیاز به خارج کردن یا اصطلاحا کشیدن دندان باشد.

پیشگیری: روش های متعددی برای پیشگیری از پوسیدگی دندان وجود دارد که مهمترین آنها شامل موارد زیر می باشند.

رژیم غذایی مناسب: نوشیدنی های قندی، مواد غذایی شیرین و استفاده بیش از حد از کربوهیدرات ها برای سلامت دندان مضر است.

رعایت بهداشت دهان و دندان: از بین بردن پلاک دندان توسط استفاده مرتب از مسواک و نخ دندان صورت می گیرد. استفاده از دهان شویه به صورت روزانه به کنترل جمعیت باکتری های دهان کمک می کند.

رمینراله شدن: پوسیدگی های سطحی طی فرایندی به نام رمینراله شدن، قابل ترمیم هستند. در این فرایند مواد معدنی مثل فلوراید و کلسیم به سخت شدن دوباره مینای دندان کمک می کنندو فلوراید سبب مقاوم شدن مینای دندان در برابر حملات اسیدی می شود.

این ماده معدنی را می توان به صورت خمیر دندان و دهان شویه، آب و مکمل های حاوی فلوراید و وارنیش استفاده کرد. میزان استفاده از فلوراید باید به دقت کنترل شود زیرا استفاده بیش از اندازه فلوراید می تواند سمی باشد.

پر کردن دندان: هنگامیکه پوسیدگی به حدی پیشرفت کند که ترمیم آن در اثر فرایند رمینراله شدن امکان پذیر نباشد باید توسط دندان پزشک پر شود

• آبسه دندان

حفره پرچرکی است که در داخل یا اطراف ریشه دندان تشکیل می شود. آبسه، معمولا به دنبال پوسیدگی دندان ایجاد می شود که به تدریج، مینا و عاج را تخریب کرده و به میکروب ها اجازه تهاجم به مغز دندان (پالپ) را می دهد و گاها ممکن است آبسه دندان تشکیل شود.

 

• برفک دهان

برفک دهان یک عفونت قارچی (کاندیدا آلبیکنس) در غشاء مخاطی دهان است. به عبارت دیگر، برفک دهان، نوعی عفونت سطحی است که بخش‌های کناری و گوشه‌های دهان را مبتلا می‌کند.

دیگر نقاط در معرض خطر ابتلا به برفک عبارتند از داخل گونه‌ها، زبان، کام و حلق. همچنین، با از بین رفتن باکتری‌های مفید موجود در دهان، قارچ‌های کاندیدای موجود در دهان، رشد بیش از حد پیدا می کنند و به صورت برفک در دهان دیده می شوند.

• خشکی دهان

خشکی دهان یا زروستومی، نوعی بیماری است که در اثر کاهش ترشح بزاق ایجاد می‌شود.

از آنجا که بزاق در دهان با داشتن پادزهرها و ایمنوگلوبولین، مواد بافر و خنثی کننده اسید محلول در آب، نقش حفاظتی علیه میکروب‌های عامل پوسیدگی دندان و عفونت لثه را دارد، کاهش ترشح آن و خشکی دهان، منجر به ایجاد پوسیدگی و انواع عفونت در دهان می‌شود.

• ژنژیویت‌

ژنژیویت‌، عفونت‌ یا التهاب‌ لثه‌ها یکی از بیماری های بافت‌ لثه در اطراف دندان است که موجب التهاب و بروز عفونت در این بافت می‌شود و آن را تخریب می‌کند.

با تحریک مزمن باکتریایی، نسج لثه به تدریج از دندان‌ها جدا می‌شود و حفره‌هایی ایجاد می‌شود که در آنجا چرک تجمع پیدا می‌کند.

با گسترش پلاک و جرم و تداوم تحریک بافت لثه، فرایند کنده شدن لثه‌ها از دندان‌هایتان بیش از پیش ادامه پیدا می‌کند. به این حالت پریودونتیت یا پیوره می‌گویند.

 

• لب شکری

لب شکری یا لب شکافته، یک نقص مادرزادی قابل درمان است. این نقص زمانی رخ می دهد که در هنگام رشد جنین، بافت های فک فوقانی و بینی، آنگونه که باید رشد نمی کنند.

این حالت باعث به وجود آمدن شکافی در لب بالایی و گاها کام می شود که به آن لب شکری می گویند.

لب شکری معمولا موجب اختلال در سلامت فرد نمی شود و می توان به کمک عمل جراحی، مشکل را رفع و وضعیت ظاهری فرد مبتلا را بهبود داد.

• آفت‌ دهان‌

آفت‌ دهان‌ از زخم‌های‌ دردناکی‌ در مخاط‌ دهان‌ به‌ وجود می‌آید. آفت‌ دهان‌ سرطانی‌ نیست‌. آفت‌ دهان‌ ممکن‌ است‌ با عفونت‌ هرپسی‌ (ناشی‌ از ویروس‌ تب‌خال‌) اشتباه‌ گرفته‌ شود. این‌ نوع‌ زخم‌ می‌تواند در هر دو جنس‌ رخ‌ دهد، اما در زنان‌ شایع‌تر است‌.

برای آفت درمان مشخصی وجود ندارد. ضایعات آفت به طور معمول طی مدت یک تا دو هفته برطرف می شوند. هدف اصلی درمان های موجود برای ضایعات آفتی، کاهش درد آنها می باشد.

از آنجا که دهان شویه ضد قارچ وی وان حاوی آنتی اکسیدان های مختلفی از قبیل ویتامین E و عصاره زنجبیل می باشد، می تواند درمان مناسبی برای کاهش درد ضایعات آفتی باشد.

• لوکوپلاکی

لوکوپلاکی، واکنشی به محرک‌هایی مانند ناصاف بودن دندان، نامتناسب بودن دندان مصنوعی ، سیگار کشیدن و تنباکوی بدون دود است.

لوکوپلاکی به صورت پلاک یا لکه های سفید در دهان دیده می‌شود و معمولا بدون درد است و نمیتوان آن را پاک کرد. ممکن است لوکوپلاکی وضعیت پیش سرطانی هم باشد. مشاهده تغییراتی در دهان یا ضایعاتی که از بین نمی‌روند، نیاز به ارزیابی پزشکی دارد.

 

• سرطان دهان

سرطان به معنی رشد غیر قابل کنترل سلول ها می باشد که سبب تخریب بافت می شود. سرطان دهان ( Oral cancer) سرطانی است که در محوطه دهان (زبان، کف دهان، کام سخت و لثه) تشکیل می‌گردد.

• التهاب‌ زبان‌ (گلوسیت‌)

گلوسیت‌ عبارت‌ است‌ از التهاب‌ حاد یا مزمن‌ زبان و یا زبان‌آماس ‌ که در اثر علل‌ مختلف ایجاد میشود. گاهی‌ مسری‌ است‌ اما باعث وقوع سرطان‌ نمی شود.

• اختلال مفصل فکی ـ گیجگاهی

اختلال مفصل فکی گیجگاهی (TMJ) به مجموعه عارضه‌های درگیر کننده این مفصل گفته می‌شود که دقیقاً زیر گوش‌ها و بالای فک قرار دارد. بیماران مبتلا به این اختلال ناخودآگاه شب‌ها دندان قروچه می‌کنند و فک‌ها را روی هم فشار می‌دهند.

• دندان قروچه

چه افرادی در معرض خطر هستند: فرد دارای عادت دندان قروچه (روی هم فشار دادن و ساییدن دندان‌ها یا براکسیسم) هر زمان در طول روز که مضطرب شود، دندان‌ها را روی هم فشار می‌دهد.

به علاوه روکش یا پرکردگی جدید بلندتر از بقیه دندان‌ها یا وجود اختلال بایت نیز باعث دندان قروچه می‌شود. این عادت در بلندمدت ساییدگی سطح دندان را به دنبال دارد.

• ساییدگی مینای دندان

مسواک زدن شدید و قرار گرفتن در معرض مواد اسیدی، عمدتاً در اثر نوشیدن آب مرکبات یا نوشابه، باعث ساییدگی سطح دندان می‌شود و آن‌ها را شفاف یا بدرنگ می‌کند.

 

• سیاه شدن لثه

چند عامل وجود دارد که باعث تیره شدن لثه ها می شود از جمله: سیگار کشیدن، ژنتیک، عوارض پزشکی، پر کردن دندان و بهداشت ضعیف دندان ها باعث این بیماری می شود.

رنگ سیاه لثه ها بر اثر تجمع ملانین ها به وجود می آید و افزایش این رنگدانه ها منجر به سیاه شدن لثه می شود.

بیماری های خاصی از قبیل آدیسون و سندروم پوتز جگر باعث تیره شدن لثه ها می شود و این بیماری از طریق رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان به وجود می آید.و داروهایی از قبیل ضد مالاریا، ضد افسردگی و مینوسیکلین باعث سیاه شدن لثه ها می گردند.

• نوما (Noma)

نوما نوعی ضایعه قانقاریایی است که در کودکان کم سنی که در نواحی بسیار فقیر در آفریقا و آسیا زندگی می‌کنند، دیده می‌شود.

این ضایعه دهانی بیماری شدید لثه است که به دنبال نکروز (مرگ زودرس سلول‌های بافت زنده) لب‌ها و چانه اتفاق می‌افتد. بسیاری از کودکانی که دچار نوما می‌شوند از عفونت‌های دیگری مانند ایدز و سرخک نیز رنج می‌برند. تقریباً 90% از این کودکان در صورت عدم درمان میمیرند .

• شکاف لب و کام

شکاف لب و کام از جمله نقایص مادر زادی است که تقریباً در یک نفر از هر 500 تا 700 تولد اتفاق می‌افتد. این میزان در نژادها و مناطق مختلف دنیا تا حد زیادی متغیر است.

 

• تاول تبخالی

این بیماری دهان ، به عنوان تاول‌های تب نیز شناخته می‌شوند و از تب و یا سرماخوردگی به وجود نمی‌آیند، اما می‌توانند به وسیله این موارد تحریک شوند.

ویروسی که باعث ایجاد تاول تبخالی می‌شود، معمولا از طریق یک بوسه، وسایل آشپزخانه مشترک یا سایر تماس‌های نزدیک منتقل می شود.

کرم‌ها و پمادهای ارائه شده ممکن است به بهبود این بیماری کمک کنند. در صورت مشاهده زخم‌های مکرر باید به پزشک مراجعه کنید. تاول‌های مکرر یک مشکل دهانی مهم است. سایر مشکلات عبارتند از تاول‌های عفونی، TMJ، نفس بدبو و سرطان دهان!

• یکن پلان

یکن پلان  به صورت لکه‌های سفید و یا تکه‌های سفید شبکه مانند در داخل گونه‌ها یا زبان ایجاد می‌شوند. به طور کلی، یکن پلان خفیف نیازی به درمان ندارد. اما اگر باعث درد یا زخم شود، می‌توان آن‌را با داروهای خوراکی و موضعی درمان کرد.

یکن پلان دهانی ممکن است مزمن باشد و خطر ابتلا به سرطان دهان را افزایش دهد. علاوه بر این یکن پلان می‌تواند روی پوست، پوست سر، ناخن‌ها و اندام‌های تناسلی تاثیر بگذارد.

 

• پرزهای سیاه بر روی زبان

این وضعیت بدون درد زمانی اتفاق می افتد که برجستگی های کوچک بر روی زبان ایجاد می شود که در نتیجه رشد باکتری ها بر روی زبان است که باعث می شود پرزهای روی زبان سیاه رنگ شود .

در اثر مصرف طولانی مدت آنتی بیوتیک ممکن است این وضعیت ایجاد شود .برای درمان می توانید روی زبان را مسواک بزنید .در بخی مواقع هم ممکن است به دارو نیاز باشد.

زخم‌های دهانی چگونه درمان می‌شوند؟

برای درمان یک زخم دهانی باید علت آن را بدانیم. بعضی وقت‌ها درمان بسیار ساده و در حد رفع تیزی یک دندان یا پرکردگی و یا ترمیم دندان مصنوعی است، اما اگر علت زخم‌ها شناخته شده نباشد، درمان آن نیز مشکل‌تر خواهد شد.

مثلا آفت درمان‌پذیر نیست، اما برای کم کردن سوزش آن می‌توان از دهان شویه‌ها و پمادهای بی‌حس کننده یا سایر داروهای اختصاصی استفاده کرد.

برخی مواقع علت آفت وجود بیماریهای زمینه ایی مانند کم خونی فقر آهن یا کمبود ویتامین B12 و یا کمبود عناصری مانند روی می باشد.

برخی اختلالات گوارشی مانند بیماری سلیاک هم می تواند باعث بروز آفت شود.در این موارد جهت برطرف شدن آفت های دهانی درمان اختلالات زمینه ایی ضروری است.

بهترین راه، پیشگیری است

بیماری دهان و دندان بسیار دردناک و بعضا غیر قابل درمان هستند، بنابراین مخصوصا در مورد بیماری شایعی همچون سرطان دهان، به نظر می رسد بهترین و آسانترین راه، پیشگیری است.

حذف پلاک از طریق مسواک زدن و نخ دندان کشیدن روزانه و نیز برنامه ریزی برای جرم گیری دندان‌ها به صورت دوره‌ای، بهترین راه برای کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های دهان است.

در صورت لزوم، دندانپزشک شما می‌تواند یک برنامه شخصی برای شما در زمینه مراقبت از دهان و دندان طراحی کند تا بتواند نیازهای شما را تامین کند.

 

• دندان‌هایتان را روزانه حداقل دو مرتبه، دو تا سه دقیقه با خمیر دندان حاوی فلوراید بشویید. اطمینان حاصل کنید که در امتداد لثه، مسواک را حرکت می‌دهید.
• روزانه برای حذف پلاک از مکان‌هایی که مسواک شما نمی‌تواند به آن برسد، از نخ دندان استفاده کنید. آیا نخ دندان را دوست ندارید؟ از یک مسواک.
• بین دندانی لینک به مسواک بین دندانی استفاده کنید، که می‌تواند راحت‌تر از نخ دندان باشد.
• اگرچه یک جایگزین برای مسواک زدن و نخ دندان نیست، اما استفاده از دهانشویه می‌تواند پلاک‌ها را تا 20 درصد کاهش دهد.
• به طور روتین به یک دندانپزشک متخصص برای بررسی منظم و جرم گیری دندان‌ها لینک به جرمگیری مراجعه کنید.
• سیگار و استفاده از محصولات تنباکو دار را ترک (یا کاهش) کنید، زیرا ترک مصرف دخانیات خطر ابتلا به سرطان دهان را کاهش می‌دهد.
• مصرف الکل را ترک کنید. خودداری از مصرف الکل خطر ابتلا به سرطان دهان را کاهش می‌دهد.
• اگر از نظر جنسی فعال هستید، استفاده از کاندوم خطر ابتلا به HPV را کاهش می‌دهد.
• هنگامی که شما در خارج و در معرض آفتاب قرار می‌گیرید، از کرم‌های محافظت کننده در برابر UV، روی لب‌ها، استفاده کنید.
• از یک رژیم غذایی سالم که همراه با میوه‌ها و سبزیجات است، استفاده کنید.
• روزانه دندان‌های خود را بشویید و نخ دندان بکشید.

(بیماری دهان بیماری دهان بیماری دهان بیماری دهان بیماری دهان بیماری دهان بیماری دهان بیماری دهان بیماری دهان بیماری دهان بیماری دهان بیماری دهان بیماری دهان)