جراحی فک و صورت

جراحی فک یا ارتوگناتیک یک جراحی مشکل است که برای اصلاح ناهنجاریهای فک و زاویه دار کردن صورت انجام می شود. تاثیر جراحی فک بر چهره کاملا مشهود خواهد بود. این عمل زیبایی توسط جراح فک و صورت انجام می شود.
جراحی فک و صورت از انواع جراحی‌های زیبایی است که به علت عوارض بسیار آن کمتر متقاضی دارد. این جراحی در ناهنجاری‌های شدید مادرزادی ضروری است و بیمار را از عوارض این ناهنجاری رها می‌کند.

انواع جراحی فک Maxillofacial Surgery کدامند؟

جراحی فک و صورت سه نوع است:

• نوع اول
  جراحی‌های ارتوگناتیک است که در این حالت فک بالا یا پایین و یا هر دو با یکدیگر تطابق ندارد که درجات خفیف،متوسط و شدید دارد.
  در برخی از افراد فک بالا جلو است و در برخی فک پایین جلو است. در مواردی فک پایین و چانه رشد نکرده است به همین دلیل پایین صورت خیلی کوچک است که در اصطلاح “صورت پرنده‌ای” نامیده می‌شود.

این افراد اختلالات رشد فکی دارند. رشد فک خیلی مهم است به خصوص فک پایین زیرا صفحات رشد آن خیلی به ضربات حتی ضربات کوچک حساس است و اگر آسیب ببیند رشد فک مختل می‌شود. جراحی فک عقب رفته Surgery on the jaw و زمانی که فرد بالغ می‌شود رشد فک خود را به شکل ناهنجاری فکی نشان می‌دهد ناهنجاری فک هم بر روی شکل صورت اثر می‌گذارد و زیبایی و هارمونی چهره را به هم می‌زند.

• نوع دوم
  جراحی فک به علت زاویه دار کردن صورت و زیبایی انجام می‌شود، به طوری که به طور مثال اگر فک بالا جلو باشد، بینی خیلی جلو آمده و برجسته می‌شود.
  رشد فک بالا تاثیر زیادی بر مراجعه کنندگان اعمال زیبایی بینی دارد افرادی که فک بالای جلو آمده داشته باشند حتی اگر بینی کوچک داشته باشند این بینی بزرگ نشان داده می‌شود و به همین منظور برای عمل بینی مراجعه می‌کنند بی آنکه نسبت به اصل مشکل خود آگاه باشند.
  از طرفی اگر فک پایین که در نیمرخ صورت نقش دارد، رشد نکند، در واقع چانه رشد نمی‌کند و کوچک می‌ماند و در عکس‌های نیم رخ نافرم بودن به خوبی مشخص است و زمانی که این افراد پروتز چانه می‌گذارند مشکل برطرف می‌شود.
• نوع سوم
  در برخی از موارد برای زیبایی فک و زاویه دار کردن صورت از پروتز استفاده می‌کنند که این روزها بسیار مد شده و طرفدار دارد.

بیشتر بخوانید : جراحی فک و دهان چیست و چگونه انجام میشود ؟

• بعد از جراحی فک آیا صورت زخم خواهد شد ؟ و جای بخیه ها مشخص است ؟

بهتر است بدانید که جراحی فک برش هایش داخل دهان انجام می گیرد به همین دلیل شما بعد از جراحی فک هیچ گونه زخمی را مشاهده نخواهید کرد و فقط باید دوره نقاهت را بر سرببرید تا نتایج جراحی فک ایده آل باشد.

• کودک من 9 ساله است و دارای فک بالایی جلو است می خواستم بدونم که دراین سن جراحی فک برایش مناسب است ؟

بهترین سن برای انجام جراحی فک در سن رشد که بعد از بلوغ تا سن 20 سال است و بیشتر مراجعه کنندگان در جراحی فک به دلیل مسائل زیبایی و تاثیری که بر روی چهره می گذارند در همین سن است توصیه می شود افرادی که نیاز به جراحی فک دارند حتماً این جراحی را انجام دهند و تا با عوارض آن دچار نشوند.

• بعد از جراحی فک چه مراقبت هایی لازم است؟

دندانها و فک مدتی بعد از عمل بسته می‌شود تا فک جابجا نشود و در این مدت بیمار باید تنها با نی غذا بخورد و بهداشت دهان و دندان به دلیل سیم ارتودنسی مشکل است و مرتب باید دهان را شستشو دهند.
به این علت که نمی‌توانند مرتب مسواک بزنند باید با دهان شویه‌های مختلف دهان را بشویند تا دندانها دچار آسیب نشوند و زخم های داخل دهان بهبود یابد. معمولا غذا خوردن برای این بیماران مشکل است.

• بعد از عمل فک باید نوع تغذیه به چه صورت باشد؟

همان‌طور که می‌دانید فک یکی از مهم‌ترین اجزای صورت برای جویدن و خوردن غذاست. برای همین به مدت 2 تا 3‌ماه بعد از عمل افراد باید از خوردن غذاهای سفت و جویدنی خودداری کنند، بنابراین در این مدت باید از مواد غذایی نرم استفاده کنند. اما نکته‌ای که حائز‌اهمیت است این که به‌دلیل نداشتن تغذیه روتین ممکن است افراد غذای کمتری را دریافت کنند. در صورتی که توصیه می‌شود روزانه 2500‌کالری دریافت کنند. در طول این دوره بیمار اجازه جویدن غذا را ندارد، زیرا انجام این کار می‌تواند باعث جوش نخوردن استخوان و بازگشت نتایج عمل جراحی به حالت اولیه شود. افراد بیمار باید بدانند که ترمیم کامل استخوان‌های فک به چند ماه زمان نیاز دارد.

• زمان عمل چقدر است؟

باید بگویم به‌طور دقیق نمی‌توان زمان مشخصی را اعلام کرد اما اگر قرار باشد تنها یک فک جراحی شود باید انتظار داشت عمل بین یک تا یک ساعت و نیم به طول بینجامد. اما اگر قرار باشد هر دو فک همزمان مورد جراحی قرار بگیرند، تقریبا حدود 6‌ساعت ممکن است این جراحی به طول بینجامد. همچنین در‌مورد ترخیص از بیمارستان باید به این نکته اشاره کنم که اگر یک فک باشد بنا به حال عمومی بیمار بعد از جراحی ممکن است نیاز باشد فرد بین یک تا دو روز در بیمارستان بستری شود.

• آیا این جراحی عوارض دارد؟

در پاسخ به این سوال باید بگویم که هر نوع جراحی ممکن است با عارضه همراه باشد؛ بنابراین ما هیچ درمان جراحی را بدون عارضه در‌نظر نمی‌گیریم. با این حال باید درمورد جراحی فک و صورت بگویم که اگر این عمل به‌درستی و توسط پزشک متخصص صورت گیرد عوارض آن به حداقل ممکن خواهد رسید. همچنین اگر بیمار واقعا در انجام کارش اندیکاسیون داشته باشد، منافع این عمل جراحی بیشتر از عوارضش خواهد بود،‌ به‌خصوص که اگر جراحی به‌درستی صورت گیرد، فرد هم از نظر ظاهری و هم از نظر عملکردی بهبود پیدا خواهد کرد.

• آیا جراحی فک و صورت با درد زیادی همراه است؟

بیشترین شکایت افراد بعد از عمل وجود برخی محدودیت‌ها در انجام کارهای فکی مثل حرف زدن، خوردن و… است. باید به این نکته اشاره کنم که بعد از عمل فرد درد کمی را متحمل می‌شود که می‌توان این درد را با کمک مسکن‌های تجویز شده توسط پزشک کنترل کند. همچنین تورم با گذشت زمان برطرف می‌شود و جای نگرانی نیست.

• آیا فک های بیمار بعد از عمل به هم بسته میشود ؟

در بیشتر بیماران که تحت عمل جراحی فک قرار می گیرند نیاز به بستن فک با سیم نمیباشد و با این کار حرکت فک بلافاصله بعد از عمل ممکن است .ولی استفاده از باندهای کشی جهت کمک به اینکه فک در موقعیت طبیعی قرار گیرد مرسوم است.استفاده از باندهای کشی اجازه صحبت ، نوشیدن ، خوردن و تمیزکردن دهان و دندانها را به بیمار میدهد.

• درصورت وجود مشکل کی و به کجا باید مراجعه نمود ؟

•  به محض مشاهده مشکلات فوق در فرزند خویش که معمولاً در سنین ۵-۴ سالگی میباشد باید به جراح پلاستیک یا رتودنتیست مراجعه نماید.
• در مواردی که اختلالات اسکلتی در سطح دندانی است و کم میباشد شاید ارتودنسی به تنهایی کافی باشد. ولی در صورت اختلالات شدید اسکلتی درمان ارتودنسی به تنهایی کافی نیست و ممکن است مضر هم باشد.
  لذا توصیه میشود قبل از مراجعه به ارتودنتیست حتماً با فوق تخصص جراحی پلاستیک مشورت شده و طبق نظر ایشان به درمان اقدام گردد.

درصورت اختلال شدید فک و دندانها جراحی اغلب ضروری است.
در این موارد متخصص ارتودنسی دندانهای فک بالائی را در بهترین موقعیت نسبت به دندانهای فک بالا و دندانهای فک پائینی را در بهترین موقعیت نسبت به فک پائین قرار میدهد.
سپس با جراحی موقعیت فک بالا یا پائین یا هر دو اصلاح میگردد.
بعد از جراحی و اصلاح موقعیت هر دو فک ، متخصص ارتودنسی میتواند اصلاح موقعیت دندانها را تکمیل کند.

• عوارض جراحی فک بالا جلو آمده چقدر است؟

جراحی فک تطابق دندان‌ها را بر هم می‌زند. بطور طبیعی دندان‌های فک بالا دو تا سه میلی متر جلوتر از فک پایین است بنابراین فک پایین داخل فک بالا می‌افتد. در واقع زمانی که فک بالا را عقب می‌بریم تطابق برهم می‌ریزد و دهان کامل بسته نمی‌شود.

به بیان دیگر آسیبی که به دندان‌ها و لثه‌ها می‌رسد خیلی زیاد است برای همین منظور قبل از عمل عقب بردن فک بیمار ارتودنسی می‌شود تا بتوانند عدم انطباقی که حاصل از فرم فک در حالت جدید است، اصلاح کنند.
اردتونسی باعث می شود، دندان‌های بالا و پایین با هم مماس شوند و باعث سائیدگی هم نشوند و جویدن را مشکل نکرده و مانع از صدمه به مفصل فک شوند.
بعد از جراحی فک هم نیاز به یک مرحله ارتودنسی وجود دارد به همین علت با توجه به عوارض عمل معمولا استقبال از آن کم است بخصوص اگر تنها به دلیل زیبایی باشد.

در عمل عقب بردن فک سه عارضه وجود دارد:

• تطابق دندانی برهم می‌ریزد
• لب بالا نسبت به لب پایین عقب می‌رود
• بیمار نیاز به ارتودنسی پیدا می‌کند.

• عوارض جراحی فک پایین جلو آمده چیست؟

در جراحی فک ، اگر فک پایین جلو باشد فک را شکسته و به حالت کشویی داخل می‌برند و اگر چانه هم جلو باشد جداگانه عمل کرده تا عیب را برطرف کنند. عوارض این عمل مانند فک بالا بر هم خوردن ردیف دندانی است و فرد نیاز به یک تا دو سال ارتودنسی دارد.

• دوره نقاهت بعد از جراحی فک و صورت به چه صورت است ؟

بعداز جراحی فک دوران نقاهت ۶ تا ۸ هفته ای برای بیمار در نظر گرفته می شود که در این دوران بیمار باید مراقبت های لازم را انجام دهد تا نتایج خوبی از این جراحی دریافت شود، بنا به شرایط ممکن است دوران نقاهت بعد از جراحی بیشتر یا کمتر شود . توجه نمایید که مراقبت های بعد از جراحی در روند بهبودی بسیار می تواند تاثیر گذار باشد، برای دریافت اطلاعات لازم در رابطه با مراقبت های بعد از این جراحی می توانید به مقاله مراقبت های بعد از جراحی فک و صورت مراجعه نمایید .

• از روش‌های غیرجراحی برای برطرف کردن ناهنجاری‌های صورت و تصحیح رابطه بین فک بالا و پایین نمی‌توان استفاده کرد؟

ناهنجاری‌های صورت، منحصر به فک بالا و پایین نیست، چرا که صورت، قسمت‌های دیگری هم دارد، مثل قسمت میانی و قسمت فوقانی که از ابرو و پیشانی تا رستنگاه مو را شامل می‌شود. بنابراین جراحی دهان و فک و صورت سعی می‌کند تا ناهنجاری در هر قسمتی از صورت را ازمیان بردارد. البته لازم است این را هم بگوییم که درمواردی این ناهنجاری‌ها آنقدر کم هستند که صرفا ارزش زیبایی دارند و ارزش فانکشنال یا عملکردی ندارند.

در این موارد ما بیماران را تشویق نمی‌کنیم برای یک‌ میلی‌متر یا 2 میلی‌متر جراحی کنند و تغییرات استخوانی سنگین روی صورت ایجاد کنند. در این موارد که اختلال عملکردی در عضو وجود ندارد، ما از بیماران می‌خواهیم که در برابر وسوسه جراحی مقاومت کنند و سعی می‌کنیم منصرفشان کنیم.

• چاقی و لاغری برای جراحی فک و صورت ایجاد اشکال کند؟

بله، چرا که وقتی می‌خواهیم جراحی را روی استخوان انجام دهیم این خیلی مهم است که جراح با 5 تا 10 میلی‌متر بافت نرم به استخوان برسد یا با 2 سانتی متر. به انضمام اینکه افراد چاق معمولا گردن‌های کوتاه و فربه‌ای هم دارند که کار بیهوشی را مشکل‌تر می‌کند. درموارد لاغری مفرط هم به‌دلیل طبیعت بافت نرم صورت از استخوان‌ها، این نمای استخوانی است که فرم صورت را مشخص می‌کند. بنابراین اگر فردی بسیارلاغر باشد، پوشش بافت نرم صورت اوبرای استخوان بسیار نازک است و هر ناهنجاری را به بیرون منتقل می‌کند.

• من تقریباً یک سال قبل بود که دهانم را بیش از حد باز میکردم دلیلشم این بود که من یک زمانی وسواس فکری داشتم و منجر به این کارها می شد و تقریبا میشه گفت سه چهار ماهی گاهی اوقات دهانم را زیادی باز میکردم و گاهی هم چندین بار پشت سر هم دهانم را باز می کردم و با تمام قدرتم بهش فشار می آوردم که بیشتر باز بشه و در این چند ماه بیشتر اوقات صدای قرچ قرچ میداد اون موقع ۱۳ سالم بود آیا به نظرتون این باعث گشاد شدن دهان یا چیز دیگه ای شده و به نوعی باعت این شده دهانم تغییر کنه و بیشتر از قبل باز؟

کاری که شما کرده اید تنها روی مفصل فک و تاندون ها و ماهیچه ها فشار آورده و آسیب جدی به مفصل می زند که سر و صدایی هم که می شنوید به همین خاطر است و اگر این کار را رها نکنید آسیب به فک همیشگی خواهد شد و نیاز به درمان جراحی مفصل پیدا خواهید کرد.

• کسانی که هم نیاز به جراحی فک دارند و هم تمایل به انجام جراحی زیبایی بینی دارند کدام عمل را ابتدا انجام می دهند ؟

اصولا با توجه به اینکه فرم بینی پس از جراحی فک بالا دچار تغییرات جزیی میشود بهتر است ابتدا جراحی فک بالا انجام شود و پس از گذشت حداقل 9-6 ماه در صورت تمایل، جراحی زیبایی بینی انجام شود.

• آیا در کسانی که قبلا جراحی زیبایی بینی انجام داده اند انجام جراحی فک مشکلی در فرم بینی ایجاد می کند ؟

اگر جراحی مربوط به فک بالا باشد تغییرات جزیی ، در فرم بینی بعد از عمل ایجاد میشود که البته این تغییرات را یک جراح با تجربه میتواند با اتخاذ به اقدامات درمانی مناسب حین عمل به حداقل برساند.اما اگر جراحی قرار است روی فک پایین یا چانه انجام شود این جراحی هیچ تاثیری روی فرم بینی جراحی شده ندارد.

• آیا امکان دارد جراحی فک و بینی هم زمان انجام شود ؟

در صورتی که قرار است فک بالا عمل شود بهتر است که جراحی بینی انجام نشود.اما اگر قرار است برای فک پایین یا چانه انجام شود میتوان جراحی بینی را نیز هم زمان انجام داد.

• 24سالمه از ده سال پیش فک پایین من به سمت راست میره این مشکل در دوسال اخیر شدیدتر شده کاملا صورتم از فرم در آمده است حتی دندان هایم کج شده اند میخواستم بدونم درمان دارد؟

انحراف فک پایین به یک سمت می تواند دلایل متفاوتی از قبیل رشد نامتقارن فک، تداخل دندانهای روبرو حین بستن دهان، مشکلات مفصل فک داشته باشد. از اینرو بدون معاینه بالینی رادیوگرافیک مقتضی امکان اظهار نظر در خصوص تشخیض درمان ناراحتی شما وجود ندارد….