ارتوسرجری چیست؟

یکی از روش های به روز برای درمان ناهنجاری های دهان و دندان، ارتوسرجری است. روشی که جراحی و ارتودنسی با هم انجام می شود. ارتوسرجری را ارتوگناتیک نیز می نامند.
به تلفیق ارتودنسی و جراحی فک، ارتوسرجری می گویند.

زمانی که برای ارتودنسی دندان های خود به ارتودنتیست مراجعه می کنید، در ابتدا لازم است که با کمک آزمایشات و عکس برداری های مختلف، وضعیت دندان ها و فک شما را بررسی نماید.
اغلب افرادی که برای درمان ارتودنسی دندان مراجعه می کنند، به ناهنجاری فک هم مبتلا هستند.

حال اگر این ناهنجاری خفیف تا متوسط باشد، ارتودنتیست با کمک همان روش معمول و رایج ارتودنسی، هم دندان های به هم ریخته را مرتب می کند و هم فک بیمار را فرم دهی خواهد کرد.

اما گاهی اوقات ناهنجاری فک به حدی شدید است که حتما لازم است در حین ارتودنسی، جراحی فک هم صورت گیرد.
سن بیمار در انتخاب درمان ارتوسرجری فاکتور مهمی است که قبل از هرگونه اقدام مدنظر متخصص ارتودنسی با تجربه قرار می گیرد.

موارد کاربرد ارتوسرجری

درمان ارتوسرجری به بیمار کمک می کند که اگر در بدترین حالت از ناهنجاری های دندان و فک به سر می برد، بدون نگرانی بتواند سلامت و زیبایی خود را به دست آورد.
درباره کاربرد ارتوسرجری می توان به گزینه های زیر اشاره نمود:

• در افرادی که مبتلا به ناهنجاری های ژنتیکی دندان و فک می باشند و بیماران دارای سندرم.
• ممکن است بیمار در اثر صدمه هایی مانند: تصادف، افتادن از ارتفاع، برخورد اشیا با فک و… به ناهنجاری شدید فک مبتلا شوند. در اینجا نیز ارتوسرجری بسیار کمک کننده است.
• بعضی از بیماران دارای فک بالای بزرگ و بیرون زده هستند و یا فک پایین انها کوچک است و یا برعکس فک بالای انها کوچک و یا فک پایین آنها بزرگ و بیرون زده است این گونه بیماران نیاز به جراحی فک دارند.
• برخی از بیماران مبتلا به ناهنجاری فک به صورت مادرزادی هستند اما منظور ما، مشکلات ژنتیکی نیست.
• متاسفانه در زمان زایمان و خروج نوزاد از رحم مادر، فشاری که به صورت او وارد می شود می تواند منجر به ناهنجاری فک و در نتیجه نیاز به ارتوسرجری گردد.

بیشتر بخوانید: جراحی فک و دهان چیست و چگونه انجام میشود ؟

انواع جراحی فک یا ارتوسرجری

ارتوسرجری بسیار متنوع است و انواع جراحی های فکین با توجه به این تنوع به صورت زیر تقسیم بندی شده اند:

• جراحی ست بک مندیبل Mandibular set back که جهت عقب بردن فک پایین برای افرادی که فک پایین بزرگ و جلو آمده
  دارند. عقب بردن فک پایین
• جراحی ادونسمنت مندیبل Mandibular advancement که به منظور جلو آوردن فک پایین برای افرادی که فک پایین کوچک دارند. فک پایین عقب رفته
• جراحی ماگزیلاری ادونسمنت Maxillary advancement به منظور جلو آوردن فک بالا برای افرادی که فک بالای کوچک دارند، که معمولا این مشکل با فرورفتگی در اطراف بینی و افتادگی بینی خود را نشان میدهد. جراحی جلو آوردن فک بالا
• جراحی ایمپکشن ماگزیلا Maxillary impaction که برای کوتاه کردن فک بالا برای افرادی که لبخند لثه ای داشته و رشد فک بالای زیاد دارند. اصلاح لبخند لثه‌ای
• جراحی ژنیوپلاستی Genioplasty یا اصلاح فرم چانه برای افرادی که محل چانه ی آنها مناسب نیست و نیاز به بهبود وضعیت (عقب بردن و یا جلو آوردن,کوچک کردن و یا بزرگ کردن ) دارند. جراحی زیبایی چانه
• انحراف فک mandibular deviation . جراحی انحراف فک
• عدم تقارن در رشد فک پایین یا hemimandibular hyperplasia که در دسته‌بندی انحراف فک قرار دارد.
• جراحی ناهنجاری کلاس 2 (CL II)
• جراحی ناهنجاری کلاس 3 (CL III). درمان مال اکلوژن با جراحی فک
  تمام جراحی های فوق به تنهایی و در ترکیب با جراحی های دیگر نیز قابل انجام است.

مراحل ارتوسرجری

در ادامه به شرح این مراحل می پردازیم:

مشاوره اولیه

مشاوره اولیه شامل جلساتی می شود که شما با متخصص ارتودنسی و متخصص جراحی فک مشورت داشته و تحت معاینه کامل قرار می گیرید.

در نهایت این دو متخصص بهترین برنامه و روش درمانی را طراحی و برنامه ریزی می کنند. بهتر است تا متخصص ارتودنسی خوب و باتجربه ای را برای این درمان مهم انتخاب نمایید.

انجام ارتودنسی دندان

قبل از جراحی فک، لازم است تحت درمان ارتودنسی قرار بگیرید تا موقعیت دندانی بسیار منظم تری قبل از عمل به دست آورید. در این صورت نتیجه درمان با احتمال بسیار بالاتری موفقیت آمیز خواهد بود.
مدت زمان این مرحله با توجه به نوع و شدت ناهنجاری و همچنین سن بیمار بین 6 ماه تا 3 سال متغیر می باشد.

انجام جراحی فک

این عمل زمانی صورت می گیرد که دندان ها تا حد بالایی بهترین موقعیت و جایگاه خود را به دست آورده باشند.
در اکثر موارد در این مرحله دستگاه های ارتودنسی از دهان برداشته نمی شوند و به همان ترتیب روند عمل پیش خواهد رفت.
این جراحی در انواع متفاوتی وجود دارد که مطالعه مقاله جراحی فک می تواند شما را بیشتر با آن آشنا نماید.

مرحله دوم ارتودنسی دندان

بعد از جراحی فک، شما تا مدت زمان دیگری باید از دستگاه های ارتودنسی استفاده داشته باشید تا به روند درمانی و به دست آوردن نتیجه مطلوب از عمل کمک کند.

زمان مناسب جهت درمان ارتوسرجری

تشخیص به موقع مشکلات فکی توسط متخصص ارتودنسی مجرب میتواند اثر پیشگیرانه جهت انجام جراحی داشته باشد.

به همین دلیل متخصصین ارتوسرجری کلینیک دندانپزشکی آلما به والدین توصیه مینمایند که کودکان خود را حتماً جهت مشاوره ارتودنسی به کلینیک بیاورند.
به طور کلی بهترین سن جهت انجام جراحی ارتوسرجری در سنین ۱۷ یا۱۸ سالگی میباشد که رشد اسکلت فک به اتمام رسیده باشد.

ارتوسرجری

در چه شرایطی ارتوسرجری انجام میشود؟

• مشکلات فکی مادرزادی
• فک درد مزمن
• جلوزدگی یا عقب رفتگی فک
• دندان های جلو بیشتر از حد طبیعی مشخص باشند. به طوری که هنگام بستن لب ها باید بر آن ها فشار وارد شود.
• رشد ناهماهنگ فک ها
• وجود تومور های فکی و اختلال در تنفس
• مشکلاتی مانند اپن بایت، کراس بایت، دیپ بایت و …
• لثه در هنگام لبخند زدن، بیشتر از حد طبیعی مشخص شود.

عوارض ارتوسرجری چیست ؟

در صورتی که جراحی فک و ارتودنسی ، توسط بهترین متخصص ارتودنسی و جراح فک انجام شود ؛ نه تنها مشکلی بیماران را تهدید نمی کند ؛
بلکه آن ها نتیجه خوبی نیز از انجام ارتوسرجری دریافت خواهند کرد ؛

اما در غیر این صورت ، ممکن است عوارض بسیاری ؛ همچون خونریزی ، عفونت ، بی حسی ، گرفتگی بینی ، سفتی فک ، صدا دادن مفاصل فک و غیره پس از ارتوسرجری برای بیماران به جود آید.

لازم به ذکر است ، بروز عوارضی ؛ همچون تورم ، قرمزی ، کبودی ، درد خفیف و غیره پس از روش درمانی ارتوسرجری مسئله ای عادی و طبیعی می باشد و در همه بیماران رخ می دهد ، اما میزان آن با توجه به شرایط بیماران متفاوت می باشد ؛
موارد ذکر شده به مرور زمان و به تدریج با رعایت مراقبت های بعد از ارتوسرجری از بین خواهند رفت.

ارزیابی راهکار های جراحی

جراحی ارتوگناتیک عموماً تنها زمانی انجام می شود که درمان های محافظه کارانه تر (از جمله ارتودنسی) ناکافی تشخیص داده شوند.

بنابراین، اساساً این درمان برای مال اکلوژن های (مشکلات بایت) جزئی مناسب نیست و می تواند برای کجی یا ناهمراستایی متوسط تا شدید فک ها توصیه شود.
درست مانند دیگر انواع جراحی ها، این جراحی نیز می تواند مشکلاتی داشته باشد، از جمله عفونت، بی حسی، و واکنش های نا مطلوب به داروها یا مواد بیهوشی.

قبل از انجام هر فرایندی، فواید و خطرات احتمالی توضیح داده خواهند شد؛ باید بدون هیچ دغدغه ای همه پرسش های خود را بپرسید تا اطلاعات شما در خصوص همه جوانب درمانی که درک کاملی از آن ندارید بالا برود.

از آنجا که این نوع جراحی تغییرات دائمی در فک ها بوجود می آورند، برای افراد کم سن که هنوز استخوان های آنها در حال رشد است مناسب نیست؛
با این حال، برای برخی افراد بزرگسال و برخی که در دهه دوم زندگی به سر می برند، جراحی اصلاحی فک می تواند تغییرات مثبت زیادی در عملکرد و ظاهر دهان ایجاد نماید که بدون این درمان حاصل نمی شدند.

روند بهبود پس از جراحی

قبل از مرخص شدن از بیمارستان و بازگشت به منزل ممکن است لازم باشد یک یا دو شب در بیمارستان بستری شوید.

هنگام بازگشت به منزل یک سری دستورالعمل ها و داروها از جراح خود دریافت خواهید کرد. تورم پس از جراحی کاملاً طبیعی است و ممکن است لب ها پوست پوست، کشیده و متورم شوند.
تورم و درد عموماً ظرف مدت چند روز پس از جراحی به اوج خود خواهند رسید و ظرف مدت چند هفته از بین خواهند رفت.

در دوره اولیه پس از جراحی، رژیم غذایی مایع خواهید داشت و پس از چند هفته، قبل از بازگشت به رژیم غذایی نرمال خود باید فقط غذاهای نرم بخورید.

با این حال، این در تمام موارد ضروری نیست. بهبود اولیه ممکن است حدود ۶ هفته، و بهبود کامل حدود سه ماه طول بکشد.

مراقبت‌های بعد از جراحی در ارتوسرجری

عمل اصلاحی فک، برای چند روز بعد از جراحی، دردناک و ناراحت کننده خواهد بود. اما با توجه به میزان تاثیر مثبت آن در چهره، این عمل ارزش تحمل سختی را دارد.

برنامه غذایی بعد از جراحی فک

بعد از جراحی فک، برای یک هفته باید صرفا مایعات مصرف کنید. بعد از آن تا مدتی باید از پوره‌ها و غذاهای نرم و همین طور انواع سوپ میل کنید.
در این مدت برای اطمینان از دریافت کامل مواد غذایی مهم، می‌توانید از مکمل‌ها بهره ببرید.

همچنین باید برای سه ماه، از خوردن غذاهایی که بافت سفت و سختی دارند و احتیاج به جویدن زیاد درمورد آن‌ها حس می‌شود پرهیز کنید.

فشار به فک در ماه‌های اول بعد از عمل، ممکن است نتیجه کار را مخدوش کند.

مسواک زدن بعد از جراحی

تا زمانی که بریدگی زخم عمل، بهبود تقریبی نیافته است، بهتر است که مسواک نزنید. محل برش جراحی، به طور معمول یک هفته بعد از عمل به مرحله ای می‌رسد که می‌توانید مسواک بزنید.
در هنگام مسواک زدن با آرامش و ملاطفت عمل کنید و یک مسواک با برس بسیار نرم و سختی کم، برای بعد از جراحی تهیه نمایید.